Αλέξανδρος Καζαντζής
Ένας από τους πρωτεργάτες της μουσικής εκπαίδευσης στη Θεσσαλονίκη, πρώτος διευθυντής του Ωδείου Θεσσαλονίκης, μετέπειτα Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, σπουδαίος βιολονίστας και συγγραφέας της μεθόδου εκμάθησης βιολιού «Ο Δωδεκάλογος του Βιολιού», ο Αλέξανδρος Καζαντζής αποτελεί μία προσωπικότητα που έχει αφήσει το στίγμα της στην ανάπτυξη της μουσικής τέχνης στη βόρεια Ελλάδα και του οποίου το έργο συμπορεύτηκε με τις πρώτες δεκαετίες λειτουργίας του Κ.Ω.Θ.
Έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του με Άριστα στην Βασιλική Ακαδημία Μουσικής των Βρυξελλών στην τάξη του περίφημου César Thompson, βιρτουόζου και λαμπρού παιδαγωγού του βιολιού, ο Αλέξανδρος Καζαντζής ξεκίνησε και ο ίδιος να διδάσκει βιολί σε αυτό το ιστορικό μουσικό ίδρυμα της Ευρώπης. Το 1914 του προτάθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος είχε μόλις προχωρήσει στην ίδρυση του νεοσύστατου τότε Ωδείου Θεσσαλονίκης, να αναλάβει την διεύθυνση της πρώτης και μοναδικής έκτοτε κρατικής μουσικής σχολής της Ελλάδας, θέση την οποία και αποδέχτηκε, επιστρέφοντας άμεσα στα
πάτρια εδάφη και μετακομίζοντας στη Θεσσαλονίκη.
Μέσα από την εξαιρετική διοικητική του διαχείριση και την ικανότητά του να ξεπερνάει όλα τα εμπόδια, την ακλόνητη αφοσίωσή του και τον αδιάλειπτο προσωπικό μόχθο, ο Αλέξανδρος Καζαντζής κατάφερε να εδραιώσει το Ωδείο Θεσσαλονίκης σε μία προσφάτως απελευθερωμένη πόλη με ελάχιστη υπάρχουσα προσφορά μουσικής παιδείας, να μαζέψει μεγάλο αριθμό σπουδαστών, να συσπειρώσει τις διαφορετικές κοινότητες της πόλης σε αυτόν τον ναό της λόγιας μουσικής τέχνης και να υπερπηδήσει σημαντικότατους ανασταλτικούς παράγοντες, όπως κτηριακά προβλήματα, πολέμους και
πυρκαγιές. Υπό την διεύθυνσή του, έδρασαν στο ωδείο και στην πόλη της Θεσσαλονίκης σημαντικότατες προσωπικότητες του πολιτισμού, όπως ο Αιμίλιος Ριάδης, ο Λώρης Μαργαρίτης, ο Τέο Κώφμαν, ο Βασίλειος Θεοφάνους, ο Γεώργιος Βακαλόπουλος, κά.
Μέσα από την εμπνευσμένη διεύθυνση του Αλέξανδρου Καζαντζή, το Ωδείο Θεσσαλονίκης εξελίχθηκε σε ένα ακμάζον και μακροημερεύον μουσικό ίδρυμα, που άλλαξε για πάντα τον μουσικό χάρτη της βόρειας Ελλάδας και αποτελεί ακόμη και σήμερα φάρο του πολιτισμού και της μουσικής τέχνης για όλη τη χώρα.
Το Αρχείο περιλαμβάνει Προσωπικά Έγγραφα, Αλληλογραφίες και Χειρόγραφες Παρτιτούρες.
Χειρόγραφα
Χρήστος Δέλλας
Ο βιολονίστας και συνθέτης Χρήστος Δέλλας γεννήθηκε στην Βλάστη της Κοζάνης το 1900. Η πρώτη ενασχόλησή του με τη μουσική και το βιολί ειδικότερα ήταν κατά τη φοίτησή του στο Γυμνάσιο Τσοτυλίου, ενώ συνέχισε τη μελέτη του στο Διδασκαλείο Κοζάνης και στο Ωδείον Θεσσαλονίκης (μετέπειτα Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης), όπου και ολοκλήρωσε τις σπουδές του ως ο πρώτος απόφοιτος βιολιού του ιδρύματος με βαθμό Άριστα το 1923 από την τάξη του τότε διευθυντή Αλέξανδρου Καζαντζή. Εν συνεχεία έδωσε πολλά ρεσιτάλ και συναυλίες ως σολίστ με ιδιαίτερη επιτυχία, αφήνοντας το δικό του ερμηνευτικό στίγμα στα μουσικά δρώμενα της πόλης κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα.
Μετά την αποφοίτησή του προστέθηκε αμέσως στο καλλιτεχνικό ανθρώπινο δυναμικό του Κ.Ω.Θ., όπου υπό την διδασκαλία του πήραν πτυχίο και δίπλωμα πολλοί σπουδαστές, οι οποίοι στη συνέχεια έγιναν με τη σειρά τους καθηγητές ή στελέχωσαν την τότε Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος.
Με τη σύνθεση άρχισε να ασχολείται ήδη από το 1935, μετά το 1950 όμως αφοσιώθηκε σε αυτήν αποκλειστικά. Το έργο του είναι πλουσιότατο και ποικίλο, με έντονη ελληνική χροιά. Ο Χρήστος Δέλλας μέσα στο συνθετικό του έργο έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημιουργία συνθέσεων με επικοινωνιακό χαρακτήρα με εμφανή στόχο την απόλαυση του ακροατή, γεγονός που καθιστούσε τα έργα του εξαιρετικά δημοφιλή στην επιλογή ρεπερτορίου συναυλιών και από άλλους καλλιτέχνες της εποχής. Έχει συνθέσει δεκατρείς Συμφωνίες και άλλα ορχηστρικά έργα, έργα για βιολί και πιάνο, για βιολοντσέλο και πιάνο, για σόλο όργανα και αναρίθμητα τραγούδια με θέματα παρμένα από την καθημερινότητα.
‘Εφυγε από τη ζωή το 1965.
Το Αρχείο περιλαμβάνει Φωτογραφίες, Τιμητικές Εκδηλώσεις, Προγράμματα Συναυλιών και Χειρόγραφες Παρτιτούρες.
Χειρόγραφες Παρτιτούρες
Έργα για σόλο πιάνο
Έργα για βιολί & πιάνο
Έργα για βιολοντσέλο & πιάνο
Τραγούδια
Γιώργος Θυμής
Ο Γιώργος Θυμής γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1924. Σπούδασε πιάνο στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης με τον Λώρη Μαργαρίτη και τον Αθανάσιο Κοντό και αποφοίτησε λαμβάνοντας Δίπλωμα πιάνου με Α’ βραβείο για την ερμηνεία του. Συνέχισε τις σπουδές του με υποτροφία της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών στη Μουσική Ακαδημία της Βιέννης. Αργότερα, μελέτησε Ανώτερα Θεωρητικά και Σύνθεση με τον Σόλωνα Μιχαηλίδη και διεύθυνση ορχήστρας στη Μοτσάρτειο Ακαδημία του Σάλτσμπουργκ, από όπου το 1962 έλαβε το δίπλωμα του αρχιμουσικού.
Ήδη από το 1954, διορίστηκε καθηγητής πιάνου στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, όπου δίδαξε για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, ως το 1991, ενώ δίδαξε επίσης πιάνο στη Διεθνή Θερινή Ακαδημία Μοτσαρτέουμ του Σάλτσμπουργκ από το 1957 εώς το 1972. Το 1962 έγινε αρχιμουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης και το 1971 γενικός διευθυντής της ως το 1982, οπότε και αποχώρησε.
Διηύθυνε στις ΗΠΑ, στη Ρουμανία, στην πρώην Γιουγκοσλαβία, στην Αυστρία, στην Πορτογαλία, στο Ισραήλ, στη Βουλγαρία, στη Γερμανία, στη Βενεζουέλα, στην Πολωνία, στη Ν. Κορέα, στις Φιλιππίνες, στην πρώην Σοβιετική Ενωση, στην Ελβετία, στην Ιαπωνία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην πρώην Τσεχοσλοβακία και στην Ουγγαρία. Στην Ελλάδα διηύθυνε επί σειρά ετών την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, καθώς και τη Συμφωνική του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Σημαντική συνεισφορά στον μουσικό πολιτισμό της Θεσσαλονίκης υπήρξε η ίδρυση του σχήματος μουσικής δωματίου «Τρίο Θεσσαλονίκης», μαζί με τον Κοσμά Γαλιλαία και τον Μανώλη Καζαμπάκα, ενώ τα λιγοστά έργα που συνέθεσε ξεχωρίζουν για την ελληνικότητα και την πρωτοτυπία των μουσικών τους ιδεών.
Ο Γιώργος Θυμής υπήρξε μία μουσική προσωπικότητα καταλυτική για τη μουσική ζωή της πόλης της Θεσσαλονίκης, αφού κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα συνεισέφερε με μία πλούσια και αδιάλειπτη διδακτική και συναυλιακή δράση στη μουσική ζωή του τόπου.
Η παρακαταθήκη του είναι ο Διεθνής Διαγωνισμός Πιάνου «Γιώργος Θυμής», ο οποίος λαμβάνει χώρα κάθε δύο χρόνια στην πόλη της Θεσσαλονίκης και θεωρείται από τους κορυφαίους θεσμούς στο είδος του σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το Αρχείο περιλαμβάνει Φωτογραφίες, Αποκόμματα Εφημερίδων, Προγράμματα Συναυλιών και Χειρόγραφες Παρτιτούρες.
Χειρόγραφες Παρτιτούρες
Αιμίλιος Ριάδης
Ο Αιμίλιος Ριάδης ήταν σπουδαίος Έλληνας συνθέτης, αλλά και πιανίστας, ποιητής και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1880. Το όνομα Ριάδης προέρχεται από το Ελευθεριάδης, που ήταν το οικογενειακό επίθετο της μητέρας του, ενώ ο πατέρας του ήταν ο αυστροούγγρος χημικός και φαρμακοποιός Χάϊνριχ Κου.
Αρχικά μελέτησε πιάνο και θεωρητικά με τον Δημήτριο Λάλλα, μαθητή του Βάγκνερ. Από το 1908 μέχρι το 1910 σπούδασε στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Μονάχου, ενώ από το 1910 μέχρι το 1915 έζησε στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με τον γαλλικό ιμπρεσιονισμό μέσω του Ραβέλ και άλλων μεγάλων συνθετών. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1915, ανέλαβε τα διδακτικά του καθήκοντα στο Ωδείον Θεσσαλονίκης, τα οποία και συνέχισε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Συνέθεσε όπερες, ημιτελή έργα για ορχήστρα, σκηνική μουσική, θρησκευτική μουσική, μουσική δωματίου, έργα για πιάνο και πολλά τραγούδια. Ιδιαίτερα χάρη στα τελευταία, τα οποία ενσαρκώνουν συνθετικά την πεμπτουσία του συνθετικού του ύφους και αποτελούν αριστουργηματικά δείγματα του είδους του λόγιου τραγουδιού όπου το ελληνικό στοιχείο παντρεύεται με ανατολίτικες και ιμπρεσιονιστικές επιρροές, αποκαλέστηκε «ο Σούμπερτ της Ελλάδος».
Οι αλλεπάλληλες διορθώσεις και αναθεωρήσεις των χειρογράφων του συνθέτη από τον ίδιο, μαρτυρούν ένα πνεύμα τελειομανές και ανήσυχο, που αναζητούσε διαρκώς το βέλτιστο δυνατό στο πεδίο της συνθετικής δημιουργίας.
Ο Αιμίλιος Ριάδης έφυγε από τη ζωή το 1935, αφήνοντας πίσω του ένα σπουδαίο συνθετικό έργο στο πλαίσιο της ελληνικής Εθνικής Μουσικής Σχολής, αλλά και μία ανεπανάληπτη παρακαταθήκη στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης μέσα από το πολύχρονο διδακτικό του έργο.
Το Αρχείο περιλαμβάνει Φωτογραφίες, Προσωπικές Αφιερώσεις και Παρτιτούρες.
Χειρόγραφες Παρτιτούρες
Έντυπες Παρτιτούρες
Βασίλειος Θεοφάνους
Ο Βασίλειος Θεοφάνους ήταν φημισμένος βιολιστής, συνθέτης και μαέστρος. Γεννήθηκε στο Μελένικο της Ανατολικής Μακεδονίας το 1895. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στο Ωδείο Αθηνών το 1907. Σπούδασε βιολί με τους Γ. Χωραφά και Ι. Μπουστίντουϊ και θεωρητικά με τον Μ. Καλομοίρη.
Το 1916 διορίστηκε στο «Ωδείον Θεσσαλονίκης» για να διδάξει βιολί και θεωρητικά, όπου και παρέμεινε προσφέροντας τις γνώσεις και τις υπηρεσίες του για τα επόμενα 40 χρόνια, μέχρι το 1956. Στο διάστημα 1922 – 1924 πήγε με άδεια του Ωδείου Θεσσαλονίκης στο Παρίσι, όπου σπούδασε φούγκα και ενορχήστρωση με τον Π. Βιντάλ.
Από την τάξη του στο Ωδείο Θεσσαλονίκης αποφοίτησαν σπουδαίοι εκτελεστές και παιδαγωγοί, όπως ο Χ. Δέλλας, η Ί. Μαργαρίτη, ο Χ. Πολυζωίδης, ο Τ. Παππάς, ο Κ. Πάτρας, η Ντ. Δοσίου, κ.ά. Κατά την διδακτική του πορεία, έδωσε περίπου 50 διπλώματα και πτυχία βιολιού και θεωρητικών.
Πέραν της διδασκαλίας, υπήρξε και ενεργός σολίστ του βιολιού και διευθυντής μουσικών σχημάτων, καθώς διηύθυνε επί 30 χρόνια συναυλίες της Συμφωνικής Ορχήστρας του Ωδείου και υπήρξε μαέστρος της Συμφωνικής Ορχήστρας Βορείου Ελλάδος επί σειρά ετών. Επίσης ίδρυσε και διηύθυνε την χορωδία των Σιδηροδρομικών «Θερμαϊκός».
Ως συνθέτης υπήρξε ένα από τα πρώτα μέλη της Εταιρείας Ελλήνων Μουσουργών και έχει συνθέσει συμφωνικά και σκηνικά έργα, έργα μουσικής δωματίου, χορωδιακά και πολλά τραγούδια και έχει συγγράψει τη μέθοδο βιολιού για παιδιά «Ο Μικρός Βιολιστής». Τέλος, έχει ασχοληθεί με την διασκευή δημοτικών τραγουδιών.
Το Αρχείο περιλαμβάνει Αποκόμματα Εφημερίδων, Προγράμματα Συναυλιών, Φωτογραφίες και Χειρόγραφες Παρτιτούρες.